علائم و خطرات افزایش و کاهش صفرا در بدن

حیات انسان به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهم ترین آنها عوامل شیمیایی و فیزیکی در بدن می باشد. اهمیت عوامل شیمیایی از فیزیکی بیشتر می باشد و مزاج ها نیز به واسطه عوامل شیمیایی بدن با یکدیگر متمایز می شوند. اگر بدن بتواند تعادل عوامل شیمیایی خود را حفظ کند، بدین معنی است که بدن سالم می باشد و اگر این تعادل به هم بریزد، مزاج نیز به هم می ریزد و باعث بروز بیماری های مختلفی در بدن می شود. اگر فرد به خوبی مزاج خود را نشناخته باشد و اطلاعات کافی در مورد مزاج خود نداشته باشد، با مصرف مواد غذایی مختلف، ممکن است تعادل شیمیایی بدن خود را به هم زده و بدن این فرد به این برهم خوردن تعادل واکنش نشان دهد و باعث به وجود آمدن مشکلاتی همچون بیماری های پوستی، تغییراتی در خواب، مشکلاتی در سیستم گوارش شود.
بر اساس آموزه‌های طب سنتی، بدن انسان از چهار نوع مایع یعنی دم، بلغم، صفرا و سودا تشکیل شده و هرکس مقادیر متفاوتی از این اخلاط یا مایعات را در بدن خود دارد. در صورت غلبه هریک از این اخلاط، وضعیت سلامت تغییر کرده و اصطلاحاً فرد با اختلالات مزاجی مواجه می‌شود مثلأ فرد دچار طبع دموی (غلبه دم)، بلغمی (غلبه بلغم) ، صفراوی (غلبه صفرا) و سوداوی (غلبه سودا) می‌شود. افرادی با مزاج گرم و خشک را اصطلاحاً صفراوی مزاج می‌نامند.
غلبه دو خلط گرمی و خشکی در طبیعت این افراد باعث می‌شود که به لحاظ خصوصیات ظاهری، روحی و روانی صفات خاص و ویژه‌ای داشته باشند. در صورتی که گرمی و خشکی بدن در افراد صفراوی از حال تعادل خارج شود، غلبه صفرا به وجود می‌آید و لازم است که تدابیری برای اصلاح مزاج انجام شود. مزاج چنین فردی را باید به سمت سردی و تری برد تا حالت تعادل به وجود آید.

مزاج صفراوی چیست؟

مزاج صفراوی زمانی به وجود می آید که غلبه صفرا به وجود آید. مزاج صفراوی یکی از چهار نوع مزاج طب سنتی ایرانی است. هر غذایی که می‌خوریم پس از هضم در بدن به چهار خلط سودا، بلغم، صفرا و دم تبدیل می‌شود. صفرا سبک‌ ترین بخش خون است و بنابراین مثل کف روی خون قرار می‌گیرد. گفته می‌شود، خلط صفرا معادل آتش است؛ یعنی طبع آن گرم و خشک و رنگ آن زرد است و مزه‌ای تلخ دارد. صفرا در کبد تولید و در کیسه صفرا ذخیره می‌شود. نقش اصلی صفرا در بدن ایجاد حرکت و حرارت در بدن است.

مزاج صفراوی بلغمی چیست؟

اگر میزان و نسبت اخلاط اربعه در حالت تعادل باشد، فرد دارای مزاج معتدل است؛ اما اگر مقدار هر کدام از آنها در مقایسه با مزاج معتدل افزایش یابد، مزاج فرد تغییر می‌کند. برای مثال اگر میزان بلغم موجود در بدن‌ نسبت به مقدار این خلط در بدن فردی که مزاج صفراوی دارد بیشتر شود، دارای مزاج صفراوی بلغمی خواهید بود. خلط بلغم طبیعت سرد و تر دارد.

علائم افزایش صفرا در بدن

زمانی که در فردی خلط صفرا بیشتر شود زبان به رنگ زردی می گراید و فرد حس گرما می‌کند و ممکن است برخی از این علائم یا همه آن را داشته باشد:

• زردی رنگ چشم، زبان و پوست (زردی و یرقان)
• خشکی دهان و بینی
• عطش زیاد
• داغ شدن بدن
• جوش و آکنه در صورت و سر
• خشکی پوست و اگزما
• سوزش معده
• احساس تهوع و استفراغ صفراوی (زردآب بالا آوردن)
• کاهش اشتها به غذا
• احساس گزگز و سوزن سوزن شدن بدن
• نبض سریع
• عصبانی شدن سریع و فروکش کردن آن به‌ سرعت
• خشکی مفاصل
• کم خوابی یا بی خوابی

علائم کمبود صفرا در بدن

• کمبود ویتامین های محلول در چربی
• زردی
• یبوست
• کبد چرب
• نفخ
• مدفوع شناور
• سنگ کیسه صفرا

افراد صفراوی مزاج با طبع گرم و خشک چه ویژگی هایی دارند؟

• این افراد لاغر اندام هستند؛ اما مفاصل و استخوان‌‌ بندی درشت و برجسته دارند.
• پوست گرم و خشکی دارند.
• رنگ پوست و سفیدی چشم آنها کمی به زردی می‌زند.
• موهای پرپشت و سیاه و گاهی مجعد دارند.
• به علت حرارت و خشکی زیاد بیشتر مستعد تاسی سرند.
• خشکی دهان و عطش فراوان دارند.
• خیلی گرمایی هستند و در تابستان اذیت می‌شوند.
• ممکن است با خوردن خوراکی‌های گرم دچار خارش و کهیر شوند.
• نسبت به خوردن ترشی‌ها (سرکه، تمرهندی و لواشک) تمایل دارند.
• تمایل به خوردن سردی‌هایی مثل خیار، کاهو و هندوانه دارند.
• معمولاً تمایل زیادی نسبت به شیرینی ندارند.
• نبض پر و قوی دارند.
• عروق برجسته در دست دارند.
• زود عصبانی شده و زود هم عصبانیتشان فروکش می‌کند.
• بسیار با انرژی و پرتحرک هستند.
• افراد باهوش، زیرک و پرحرفی هستند.
• چالاک و سریع هستند.
• افراد دقیق، منظم و تیزبین هستند.
• میل بالای جنسی و توان جنسی متغیر دارند.
• پیوسته، سریع و بلند صحبت می‌کنند.
• خوابشان کم و سبک است.
• معمولاً یبوست دارند.
• از حافظه و قدرت یادگیری بالایی برخوردار هستند.
• روابط اجتماعی آنها قوی است.
• عجول و بی‌قرار هستند.
• آنهایی که مزاج صفراوی دارند، اصولاً از لحاظ اعمال بدنی و خصوصیات حیاتی از قدرت بالایی برخوردارند.

بیماریهای مزاج صفراوی

غلبه صفرا در سر و مغز
سردردهای صفراوی: جایگاه صفرا در بالای بدن است، بنابراین غلبه آن باعث سردردهای صفراوی می‌شود که از جلوی سر شروع می‌شود. این نوع سردردها در فصول گرم سال دیده می‌شود و با بوییدن عطرهای گرم و خوردن غذاهایی با مزاج گرم بیشتر می‌شود. به عبارتی سردردهای میگرنی گرم و درد شقیقه به جز سینوزیت از علامت‌های سوء مزاج صفرا در بدن است.
حرکت احمقانه: زمانی که صفرای خون در مغز بالا است، سبب عکس العمل تند و آنی می‌شود. وقتی که رطوبت مغز کمتر می‌شود، مغز سبک‌تر می‌شود و فرد حرکت‌های ابله گونه انجام می‌دهد.
ریزش مو و چرب شدن: این موضوع در سنین جوانی بیشتر اتفاق می افتد و از نشانه‌های صفرا است. ریزش موی صفراوی به این صورت است که موهای جلو سر شروع به ریزش می‌کنند. همین‌طور چربی مو به علت افزایش صفرای زیر پوست سر است.
عروق
تاول صفراوی: اگر صفرا در عروق غلبه کند، سبب تاول‌های صفراوی می‌شود. این تاول‌ها یک بیماری پوستی کمیاب هستند که بیشتر در کف دست و پاها دیده می‌شود. غلبه صفرا در اندام‌های انتهایی سبب ذوب چربی در پوست می‌شود در نتیجه فرد پوست می‌اندازد.
چشم
نارسایی بینایی: غلبه صفرا سبب سوختن عروق ریز چشم می‌شوند و شرایط برای نارسایی بینایی به وجود می‌آید. به همین خاطر افرادی که مزاج صفراوی دارند، بیشتر عینکی هستند.
بیرون زدگی حدقه چشم: غلبه صفرا سبب می‌شود، عروق ریز تغذیه کننده چشم واضح شوند.
کبد
اگر صفرا در کبد زیاد شود، فرد احساس می‌کند، آتش گرفته است؛ اما دست و پاهایش سرد است. این حالت به این علت است که عامل گرمی در یک جای بدن متمرکز شده و درست همان قسمت می‌سوزد.
سنگ کیسه صفرا: اگر صفرا غلیظ باشد و بر کبد غلبه کند و کیسه صفرا بیش از حد پر شود، موجب سرطان کبد یا سنگ کیسه صفرا می‌شود.
زردی (یرقان): نوعی اختلال کبدی است که به علت زیاد شدن خلط صفرا در بدن ایجاد می‌شود و با علامت‌هایی مانند زرد شدن پوست و تغییر رنگ ادرار به زرد پر رنگ یا قهوه‌ای خود را نشان می‌دهد.
تاثیر غلبه صفرا در گوارش
سوء مزاج صفرا در دستگاه گوارش سبب عطش و تمایل فرد به ترشی‌ها می‌شود. اگر مقدار صفرا در گوارش زیاد باشد، شخص دچار دل‌پیچه می‌شود. همچنین درمان فوری آن مصرف ترشی‌ها و سرکه انگبین و آب است.
غلبه صفرا در روده سبب اسهال گرم (اسهال صفراوی) می‌شود که چاره آن مصرف کته ماست است.
ادرار افرادی که غلبه صفر دارند، به رنگ قرمز رقیق است؛ زیرا صفرا گرم‌تر از خون می‌باشد. سرخی ادرار ممکن است به علت سردی هم باشد.
اگر گرمی بیش از اندازه در رحم ایجاد شود، سبب نازایی ناشی از گرما می‌شود که در اصطلاح می‌گویند نطفه سوخته است.
زمانی که صفرا غلبه می‌کند، آلت تناسلی لاغر و بیضه‌ ها کوچک می‌شود. غلبه صفرا موجب می‌شود، آلت تناسلی زیاد نعوظ کند.

افراد با مزاج صفراوی چه بخورند؟

مواد غذایی که برای مزاج صفراوی مفید است و باعث اصلاح مزاج می‌شود:

• غذاهای خنک از نظر طبع مواد غذایی
• نوشیدنی‌های گیاهی مثل عرق شاه‌تره و عرق کاسنی
• نان جو، پرتقال، لیموترش، اسفناج، آلوبخارا و زرشک
• هندوانه، کدو خورشتی، گرمک، هویج، سبزی‌ها، روغن‌زیتون
• در خشکبارها ماش، عدس، بادام تازه، برگه زردآلو، برنج سفیدو نخود فرنگی

اصلاح مزاج صفراوی ها

با استفاده از موارد زیر می‌توان غلبه مزاج گرم و خشک را برطرف کرد و آن را به حالت طبیعی بازگرداند:

• قرار گرفتن در معرض هوای تازه و خنک
• پرهیز از پرخوری
• استفاده نکردن از آب گرم برای استحمام
• مصرف سبزیجات و میوه‌جات تازه
• مصرف مایعات بیشتر
• 6 تا 7 ساعت خواب شبانه منظم
• پرهیز از دیر وقت خوابیدن
• خواب کوتاه پس از ناهار در تابستان
• پرهیز از ورزش و فعالیت زیاد در هوای گرم
• انجام تمرینات آرام‌سازی ذهن و تنفس در صورت داشتن فشار عصبی
• چکاندن روغن بادام در بینی (هر 12 ساعت یک بار)
• پرهیز از ماندن طولانی مدت در محیط‌های گرم و خشک
• سفر به مناطق سرد و مرطوب در تابستان
• ایجاد فرصت استراحت و تفریح

درمان فوری غلبه صفرا با طب سنتی

برای درمان قطعی و فوری غلبه صفرا باید با تغییر سبک زندگی از افزودن مواد صفراوی به بدن جلوگیری کنیم. افرادی که دچار غلبه صفرا هستند باید از مصرف مواد غذایی با طبع گرم و خشک خودداری کنند و مصرف این مواد را به حدال برسانند. همچنین در صورت ضرورت باید مواد دارای این طبع با مصلح مصرف شود. در مقابل مصرف مواد به اصطلاح خنک مانند عرق کاسنی بسیار مؤثر است. مصرف سبزیجات تازه مانند ریواس، کدو سبز، اسفناج، کاهو، کدو حلوایی برای کاهش سطح صفرا در خون توصیه می‌شود. یکی دیگر از راه های درمان فوری غلبه صفرا کاهش حداکثری مصرف مواد غذایی همچون تخم مرغ، ماست، رب و سس کارخانه ای، آش رشته، ماکارانی، غذاهای حجیم، غذاهای سرخ کردنی، نوشیدنی های گازدار، ادویه های تند، ماکارانی، روغن ها و… است.

آیا مزاج صفراوی خطرناک است؟

اگر افراد دارای مزاج گرم و خشک دچار غلبه صفرا شوند، با عوارض نظیر موارد زیر رو به رو خواهند شد:

• اگزما و مشکلات پوستی
• تلخی دهان و بوی بد دهان
• شوره سر و ریزش مو
• لاغری مفرط و بی اشتهایی
• واریس، درد و خشکی مفاصل
• سر دردهای میگرنی
• پرکاری تیروئید
• یبوست شدید و زخم و شقاق مقعد
• مشکلات جنسی نظیر زود انزالی
• ناراحتی و رفلاکس معده
• هپاتیت
• سنگ کلیه و سنگ صفرا

---

آدرس : اصفهان، سه راه سیمین، جنب پمپ بنزین، مجتمع پاسارگاد، طبقه 1، واحد 7
تلفن : 37755446

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• آیا کبد چرب با طب سنتی درمان می شود ؟
  تاریخ انتشار : 1402-06-19تاریخ بروز رسانی : 1402-06-20


• مزاج شناسی و اصلاح طبع در طب سنتی ایرانی
  تاریخ انتشار : 1402-05-07تاریخ بروز رسانی : 1402-05-25


• مزایا و فواید انواع روش های ماساژ درمانی درطب سنتی
  تاریخ انتشار : 1402-06-31تاریخ بروز رسانی : 1402-06-31


• درباره تغییر و اصلاح سبک زندگی بیشتر بدانید
  تاریخ انتشار : 1402-05-10تاریخ بروز رسانی : 1402-05-25


• بادکش درمانی یا کاپینگ چیست و چگونه انجام می شود ؟
  تاریخ انتشار : 1402-05-26تاریخ بروز رسانی : 1402-05-28

نظرات کاربران درباره این مطلب :فرشته نی ریزی [ 1402-12-04 ]
دهنم بوی خیلی بدی میده هرکاری میکنم این بو برطرف نمیشه نسبت به قبل خیلی لاغرترشدم اشتهامم خیلی ضعیف شدهه صبح هام دهنم خشکه بعضی وقت ها دهنی مزش به تلخی میزنه ووزردی روی زبونم هست تا یه حدی ورم معده آروغ زیادم دارم بعد غذا

زهره شمس [ 1402-11-20 ]
سلام من ۳۸ سال سن دارم وقدم۱۶۵ووزنم خیلی بالاست چاق هستم رنگ پوست کمی کک مک دارم رنگ مو مشکی وضخیم وریزش دارم شکم بزرگ وشل روماتیسم دارم ولی دارو مصرف نمیکنم پوست خشک کمی خارش سر پوست بدن سفید ولی مدتیه که گلوم خیلی اذیتم میکنه شبها خشک میشه ومیسوزه ولی تلخ نیست توی روز هم اذیت میشم خیلی میسوزه وباید سینم رو زیاد صاف کنم صدام موقع حرف زدن میگیره انگار خلط دارم همیشه سردم هست بدنم سرده همیشه حرارت بدنم پایینه جای گرم رو دوست دارم اشتها هم زیاده برای گلویم گفتن صفراست بالاست چه کار کنم

صفورا نقدی [ 1402-07-04 ]
چیکار کنیم که همیشه مزاجمون تعادل داشته باشه؟!

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :